PRZEMOC WOBEC OSÓB STARSZYCH
,,Przemoc to wywieranie wpływu na proces myślowy, zachowanie lub stan fizyczny osoby pomimo braku przyzwolenia tej osoby na taki wpływ, przy czym wyróżnia się dwa zjawiska: przemoc fizyczną i przemoc psychiczną”. Z przytoczonej przeze mnie definicji przemocy wynika, że nie jest ona tylko aktem fizycznym ale obejmuje wszystkie zachowania naruszające nietykalność osobistą osoby, te które nie są zgodne z jej wolą. Ofiarą przemocy może być każda osoba w rodzinie czy grupie społecznej. Często zdarza sie, że jej ofiarami są ludzie starsi. Osoby te są zazwyczaj słabsze, stąd też sprawcy przemocy wykorzystują przewagę sił, naruszając prawa i dobra osobiste, powodując cierpienia i szkody. Najczęstszymi sytuacjami, w których dochodzi do przemocy wobec osób starszych są:
– nadużywanie alkoholu i środków psychoaktywnych przy jednoczesnej świadomości konieczność stałej opieki nad osobą starszą,
– brak perspektywy usamodzielnienia się,
– frustracja z powodu ograniczonej możliwości realizowania obranych celów życiowych.
Przemoc wobec ludzi starszych przybiera różne formy: przemocy fizycznej, psychicznej, ekonomicznej a także zaniedbania ze strony różnych instytucji.
Przemoc psychiczna polega na zadaniu bólu osobie słabszej przez osobę silniejszą, nie wykluczając uszkodzeń ciała z utrata życia włącznie. Przykładami takich zachowań są: wyśmiewanie, izolowanie od pozostałych członków rodziny bądź przyjaciół, wielogodzinne przetrzymywanie w zamkniętych pomieszczeniach, odebranie prawa do prywatności.
Konsekwencjami takich zachowań u ofiar jest często depresja, wycofanie, poczucie zastraszenia, a niekiedy agresja.
Przemoc fizyczna to działania, które mają na celu przede wszystkim zadanie bólu ofierze. Działania te obejmują wszelkie agresywne zachowania wobec osoby: popychanie, duszenie, wykręcanie rak, ograniczenie dostępu do łazienki i innych pomieszczeń wspólnych, zamykanie samotnie w domu lub w innym pomieszczeniu, często w bardzo niskich temperaturach. Osoby, wobec których stosuje się przemoc fizyczną są często posiniaczone, ze złamaniami różnych części ciała, można u nich zauważyć nagłe utraty masy ciała.
Przemoc ekonomiczna to zachowania, w których sprawca dąży do maksymalnego wykorzystania finansowego osoby, którą się opiekuję bądź dąży do całkowitego uzależnienia ekonomicznego ofiary od siebie. Rodzina nie troszczy się o osobę starszą, nie zapewniając jej godnych warunków do życia, a skupiają się na czerpaniu korzyści finansowych. Przykładami takich zachowań jest odbieranie renty / emerytury, bądź kontrolowanie wydawania pieniędzy, zmuszanie do podpisywania zobowiązań finansowych oraz zmianie testamentu, nadmierne obciążenie kosztami. Starsze osoby są narażone na wykorzystywanie ze strony tzw. łowców spadków bądź ,, miłośników starszych partnerów”.
Przemoc ze strony instytucji to wszystkie podane wyżej nadużycia, które występują w urzędach, domach pomocy, szpitalach a także niedostosowanie systemu bądź niedopatrzeń w procedurach. Osoby starsze spotykają się z brakiem wyrozumiałości dla ich ograniczeń, braku okazywania im należytego szacunku, niestosownych form indywidualnego zwracania się do nich ( po imieniu , lub pieszczotliwie: ,, niech babcia…”). Poważnymi problemami osób starszych są sytuacje na rynku pracy, w których nie mogą znaleźć etatu, w celu dopracowania do wieku emerytalnego , nierównego traktowania, niedostosowania wymagań do ich wieku i możliwości.
Osoby starsze najczęściej nie zgłaszają, że są ofiarami przemocy. Wynika to z ich przeświadczenia, że nie dadzą sobie rady bez rodziny, samotnie przez stopniową utratę swoich możliwości fizycznych, ograniczeń sprawności fizycznych. Poprzez stosowana wobec nich manipulację słowną, w której są przekonywane o swojej ułomności, o tym jak bardzo byli złymi rodzicami i jak bardzo powinni być wdzięczni za okazywaną przez rodzinę pomoc, zaczynają w to wierzyć , sądzą że ta sytuacja jest normalna, że nie zasługują na nic więcej.
Wg polskich statystyk 20% 70- letnich mężczyzn skarży się na brak opieki, a 13% czuje się izolowanych od spraw rodziny. Kobiety natomiast skarżą się na brak opieki emocjonalnej, nieokazywanie uczuć oraz izolację. Najczęściej spotykaną formą nadużyć, zarówno w rodzinie, jak i w instytucjach o charakterze zamkniętym, takich jak domy spokojnej starości czy też domy pomocy społecznej, jest okradanie oraz ograniczanie możliwości samodzielnego podejmowania decyzji.
Źródła:
http://www.inp.uni.opole.pl/geronto/debata-przemoc.html
,,Wrocławska kampania przeciwdziałania przemocy wobec osób starszych”2009
http://pl.wikipedia.org/wiki/Przemoc
AUTOR: Dorota Manelska